Hội nghị Cấp cao Đặc biệt kỷ niệm 50 năm quan hệ Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) – Australia diễn ra tại thành phố Melbourne của Australia trong tuần qua đạt được nhiều kết quả được cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Đặc biệt là Tuyên bố Melbourne được đưa ra tại hội nghị đã tái khẳng định cam kết duy trì hòa bình, ổn định, thịnh vượng và một tương lai lâu dài cho khu vực.
Các nhà lãnh đạo tại Hội nghị Cấp cao Đặc biệt ASEAN – Australia 2024. Ảnh: Reuters
Củng cố vị trí trung tâm ASEAN
Tại hội nghị, các bên đã thông qua “Tuyên bố Tầm nhìn của lãnh đạo ASEAN-Australia – Đối tác vì hòa bình và thịnh vượng” và “Tuyên bố Melbourne – Đối tác vì tương lai”, đề ra tầm nhìn về tương lai cũng như định hướng phát triển quan hệ trên tất cả các lĩnh vực thời gian tới.
Thủ tướng Australia Anthony Albanese và các nhà lãnh đạo ASEAN đã vạch ra lộ trình phát triển mối quan hệ đối tác lâu dài giữa ASEAN và Australia nhằm thúc đẩy một khu vực cởi mở, toàn diện và minh bạch, với ASEAN nằm ở vị trí trung tâm. Các nhà lãnh đạo cam kết sẽ hợp tác cùng nhau để giải quyết những thách thức chung, đồng thời nắm bắt các cơ hội để mang lại lợi ích cho tất cả người dân trong khu vực.
Song hành với đó, các nhà lãnh đạo chia sẻ những khát vọng chung cho tương lai của khu vực, cam kết hợp tác với nhau để góp phần duy trì và thúc đẩy hòa bình cũng như sự ổn định, thịnh vượng và phát triển của khu vực. ASEAN và Australia cùng xác định một loạt lĩnh vực hợp tác thực tế trong tương lai, từ việc tăng cường các mối quan hệ kinh tế và văn hóa – xã hội đến việc đẩy mạnh hợp tác giáo dục và môi trường. Những kết quả này càng củng cố cam kết của Australia đối với khu vực Đông Nam Á nói chung và khối ASEAN nói riêng cả trong hiện tại và tương lai.
Một điểm nổi bật trong khuôn khổ hội nghị, Thủ tướng Australia tuyên bố thành lập Trung tâm ASEAN – Australia tại Thủ đô Canberra của Australia và trung tâm này sẽ đi vào hoạt động vào ngày 1/7 tới đây, trở thành đầu mối gắn kết Australia với ASEAN và thúc đẩy sự hiểu biết của Australia về văn hóa Đông Nam Á. Bên cạnh đó, trung tâm này cung cấp học bổng, hỗ trợ đào tạo, gói hợp tác trong lĩnh vực năng lượng…
Phát biểu trước các nhà lãnh đạo ASEAN, Thủ tướng Australia khẳng định, hội nghị lần này là cơ hội để Australia và ASEAN chúc mừng những thành công chung, khẳng định niềm tin về vai trò trung tâm của ASEAN đối với sự thịnh vượng và an ninh của khu vực, cũng như để thể hiện rõ tầm nhìn chung của cả hai bên trong 50 năm hợp tác tiếp theo.
Thủ tướng Australia nhấn mạnh việc định vị mối quan hệ đối tác ASEAN – Australia sẽ giúp cả hai bên nắm bắt và định hình các cơ hội làm thay đổi khu vực; giúp đảm bảo rằng quan hệ của hai bên là “mối quan hệ đối tác vì tương lai”, gắn liền với tình bạn lâu dài và sự tin tưởng; để thấy tham vọng của mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN – Australia được hiện thực hóa trong sự hợp tác mới, sâu sắc hơn và đa dạng hơn.
Theo Thủ tướng Australia, đây sẽ là nền tảng giúp cho người tiêu dùng và doanh nghiệp của ASEAN và Australia có thể tiếp cận các sản phẩm mới, thị trường mới; Australia và ASEAN có thể đạt được mức phát thải ròng bằng 0 thông qua việc đảm bảo an ninh năng lượng khu vực, bảo vệ chủ quyền kinh tế quốc gia và mang lại làn sóng đầu tư, thương mại năng lượng sạch mới…
Tại hội nghị, lãnh đạo các nước ASEAN và Australia bày tỏ hài lòng với sự phát triển quan hệ và thành quả hợp tác. Trao đổi về những định hướng phát triển quan hệ thời gian tới, hai bên nhất trí cần nỗ lực tạo chuyển biến mạnh mẽ trong hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư thông qua triển khai hiệu quả Hiệp định thương mại tự do ASEAN – Australia – New Zealand (AANZFTA) mới được nâng cấp và Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP). Đồng thời đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực mới như đổi mới sáng tạo, kinh tế số, chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng, thương mại điện tử, kết nối… trở thành động lực tăng trưởng mới cho quan hệ kinh tế…
Một trong những nội dung nổi bật, các nước nhấn mạnh tầm quan trọng của duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không ở Biển Đông; giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982; kêu gọi thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), sớm xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) hiệu lực, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS năm 1982, đưa Biển Đông thành vùng biển hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển.
Việt Nam đề xuất 3 đột phá, 3 tăng cường, 3 cùng
Phát biểu tại phiên họp toàn thể, đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ đề xuất 3 đột phá và 3 tăng cường cho quan hệ ASEAN – Australia thời gian tới.
Quang cảnh Hội nghị Cấp cao Đặc biệt ASEAN – Australia 2024. Ảnh: Reuters
Về đột phá, hai bên cần đột phá trong hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư, phấn đấu tăng gấp đôi kim ngạch thương mại trong 10 năm tới; đột phá trong hợp tác phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao và hợp tác lao động; đề nghị ASEAN và Australia sớm lập cơ chế tham khảo để trao đổi các biện pháp cụ thể; đột phá trong hợp tác về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, trong đó tập trung phát triển kinh tế số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn và những ngành, lĩnh vực mới nổi như chip bán dẫn, trí tuệ nhân tạo; đề xuất nghiên cứu khả năng đàm phán Hiệp định kinh tế số ASEAN – Australia.
Về tăng cường, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị hai bên tăng cường tin cậy chính trị, hợp tác bảo đảm hòa bình và an ninh khu vực, đề cao văn hóa đối thoại và hợp tác, thúc đẩy xây dựng lòng tin và ngoại giao phòng ngừa, khuyến khích các nước lớn đóng góp có trách nhiệm với khu vực. Song hành với đó là tăng cường hợp tác tiểu vùng, thu hẹp khoảng cách phát triển vì phát triển bao trùm, bền vững, nhất là trong các dự án kết nối hạ tầng chiến lược, giúp tạo chuyển biến tích cực về kinh tế – xã hội tại các tiểu vùng nghèo, chậm phát triển của ASEAN. Đồng thời tăng cường hợp tác văn hóa và giao lưu nhân dân, phát huy thế mạnh của hơn 1 triệu người gốc ASEAN, trong đó có hơn 350.000 người gốc Việt tại Australia, góp phần tăng cường hiểu biết, đồng cảm và gắn kết, đặc biệt là giữa thế hệ trẻ hai bên, qua đó củng cố nền tảng xã hội lâu dài, bền chặt cho quan hệ.
Tại phiên họp hẹp, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đề xuất 3 cùng giữa ASEAN và Australia để thúc đẩy tầm nhìn khu vực với 3 khía cạnh. Trong đó, cùng xây dựng một khu vực đoàn kết và tự cường, có khả năng chống chịu trước những cú sốc, biến động từ cả bên trong và bên ngoài và tận dụng hiệu quả các xu thế mới, đột phá như đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, trí tuệ nhân tạo… để đẩy nhanh tăng trưởng toàn diện, bền vững, bao trùm, không để ai bị bỏ lại phía sau.
Thứ hai là, cùng thúc đẩy một khu vực tôn trọng luật pháp quốc tế và hành xử dựa trên luật lệ, trong đó các nước tuân thủ Hiến chương Liên hợp quốc, luật pháp quốc tế, tôn trọng các quy tắc, chuẩn mực ứng xử của ASEAN và thúc đẩy xây dựng các quy tắc và chuẩn mực ứng xử mới, trong đó có COC thực sự thực chất, hiệu quả, góp phần đưa Biển Đông trở thành vùng biển của hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển. Thứ ba là cùng xây dựng, định hình cấu trúc khu vực mở, bao trùm, đề cao chủ nghĩa đa phương với ASEAN đóng vai trò trung tâm, là nhân tố nòng cốt giúp quy tụ và hài hòa lợi ích giữa các nước lớn.
Thanh Trúc
Nguồn:https://aseanvietnam.vn/post/asean-cung-australia-chung-y-chi-huong-toi-tuong-lai